YẾU TỐ NGUY CƠ VIÊM TỤY MÃN
Khoảng 80% viêm tụy mãn có liên quan với thói quen uống rượu, bởi rượu phá hủy trực tiếp nhu mô tụy, làm thay đổi tưới máu hệ thống mao mạch và tính thấm biểu mô của nhu mô tụy, là nguyên nhân gây tăng tiết protein, tạo các nút protein rồi canxi hóa trở thành sỏi trong ống tụy. Bệnh hay gặp ở nam giới, trên 37 tuổi, có tiền sử uống rượu nhiều năm trước đó.
Viêm tụy mãn không rõ nguyên nhân thường gặp ở hai lứa tuổi, thanh thiếu niên và người cao tuổi. Thể thanh thiếu niên biểu hiện triệu chứng ở độ tuổi 20, thường kèm theo giảm nồng độ Antitrypsin trong máu, tổn thương hay gặp là sỏi ống tụy. Thể người cao tuổi ít khi có triệu chứng, tổn thương viêm nhẹ và xơ hóa là chính.
Một số nguyên nhân làm bít tắc ống tụy cũng có thể gây viêm tụy mãn như: khối u tụy, tụy nhẫn, tụy có vách ngăn, nang ống mật chủ, chít hẹp ống tụy…
Các nguyên nhân làm tăng nồng độ canxi máu cũng có thể gây viêm tụy mãn, ví dụ viêm tụy mãn ở bệnh nhân cường tuyến cận giáp.
Viêm tụy tổ chức kẻ thường xảy ra sau một đợt nhiễm virus.
Viêm tụy tự miễn hay xuất hiện ở trẻ nhỏ kết hợp với bệnh hệ thống và bệnh xơ hóa rải rác đường mật.
Số ít trường hợp viêm tụy mãn do các nguyên nhân khác như: Viêm tụy mãn do gen trội quy định có liên quan tới yếu tố gia đình, viêm tụy mãn vùng nhiệt đới, viêm tụy mãn do chấn thương.
Khi chưa có biến chứng, dấu hiệu lâm sàng chính là đau bụng dai dẳng, tái diễn, đau vùng thượng vị, hai bên hạ sườn và sau lưng. Nhiều bệnh nhân khám bệnh được chẩn đoán nhầm là viêm loét dạ dày, viêm đại tràng, đau cột sống, đau thần kinh liên sườn… Một số bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng, được phát hiện viêm tụy mãn tình cờ sau một đợt khám sức khỏe. Xét nghiệm Amylase trong giai đoạn này thường không có biến đổi.
Ở giai đoạn muộn, tùy theo các biến chứng mà có các biểu hiện lâm sàng khác nhau. Chủ yếu là dấu hiệu đau bụng, người gầy sút, mệt mỏi, ăn uống kém và khó tiêu. Xét nghiệm Amylase máu và nước tiểu giảm khi có suy tụy ngoại tiết.
CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
Tùy theo thể lâm sàng và mức độ tổn thương mà các dấu hiệu hình ảnh có thể phát hiện thấy như sỏi ống tụy, giãn ống tụy toàn bộ hay khu trú, kích thước tụy nhỏ, bờ tụy không đều, xơ hóa tụy, thâm nhiễm mỡ quanh tụy. Ngoài ra, có thể phát hiện các biến chứng của viêm tụy mãn như giãn đường mật, nang trong và ngoài tụy, huyết khối tĩnh mạch, ung thư tụy, di căn…
Chụp bụng không chuẩn bị chỉ phát hiện thấy sỏi trong ống tụy, chiếm khoảng 60% số trường hợp viêm tụy mãn.
Siêu âm là phương pháp thuận tiện, có thể thực hiện nhiều lần để chẩn đoán và theo dõi tiến triển của viêm tụy mãn.
Chụp cắt lớp vi tính cho phép chẩn đoán xác định, đánh giá giai đoạn tổn thương và biến chứng của viêm tụy mãn với mức độ chính xác tới 80%.
Chụp cộng hưởng từ cho phép chẩn đoán chính xác viêm tụy mãn tới 95%, đặc biệt chụp cộng hưởng từ ống tụy ngược dòng là một phương pháp mới có giá trị chẩn đoán rất cao.
Do ưu điểm của siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ cho phép chẩn đoán viêm tụy mãn tương đối chính xác, nên một số phương pháp như chụp ống tụy ngược dòng, chụp mạch máu đến nay ít được áp dụng.
BIẾN CHỨNG CỦA VIÊM TỤY MÃN
Trong quá trình viêm tụy mãn có những đợt tổn thương viêm cấp, nên có tất cả các biến chứng của viêm tụy cấp. Áp-xe tụy là một biến chứng hiếm gặp, nhưng rất nặng. Nang giả tụy là một biến chứng hay gặp, nang trong nhu mô tụy, nang trong ổ bụng theo dòng chảy dịch tụy, nang ở lách, nang ở lỗ thực quản, nang ở lỗ động mạch chủ, nang trung thất, nang màng phổi. Dịch tụy viêm có thể gây bào mòn các mạch máu, giả phồng động mạch, thông động tĩnh mạch. huyết khối tĩnh mạch rất hiếm gặp, thường gặp huyết khối tĩnh mạch lách, bệnh nhân có triệu chứng đau bụng, lách to. Tràn dịch màng phổi cũng là một biến chứng hay gặp, chủ yếu gặp tràn dịch màng phổi phải.
Tổn thương viêm tụy mãn có thể gây chèn ép vào ống mật chủ, xơ hóa ống mật chủ, làm giãn đường mật trong và ngoài gan, là một biến chứng rất hay gặp. Ngoài ra, viêm tụy mãn có thể chèn ép vào tá tràng, chèn ép bó mạch mạc treo, tổ chức viêm xâm lấn thần kinh và các tạng xung quanh.
Nhu mô tụy ngoại tiết dễ bị tổn thương làm suy tụy ngoại tiết, bệnh nhân ăn uống kém, khó tiêu, tiêu chảy hoặc phân sống, người gầy sút. Xét nghiệm Amylase máu và nước tiểu có thể thấp hơn bình thường, độ tập trung Chymotrypsin giảm dưới 40mg trong 1g phân, Pancreolauryl giảm dưới 20%.
Tiểu đảo Langerhans ít bị tổn thương, giai đoạn muộn khoảng trên 10 năm có thể gây suy tụy nội tiết, biểu hiện đường huyết và đường niệu tăng và đái tháo đường týp 2.
Khoảng 3% trường hợp viêm tụy mãn có biến chứng ung thư hóa, xuất hiện sau 10 năm, chẩn đoán khó, thường chỉ phát hiện sau khi mổ được làm giải phẫu bệnh. Xét nghiệm chất chỉ điểm khối u CA 19-9 cho phép loại trừ ung thư tụy ở giai đoạn rất sớm.
ĐIỀU TRỊ VIÊM TỤY MÃN
Mục đích điều trị viêm tụy mãn là làm giảm các triệu chứng, đặc biệt triệu chứng đau, nâng cao chất lượng cuộc sống, kéo dài thời gian sống cho người bệnh.
Điều trị nội khoa viêm tụy mãn chủ yếu là giảm đau, điều trị biến chứng suy tụy ngoại tiết và suy tụy nội tiết.
Chỉ định phẫu thuật viêm tụy mãn khi điều trị giảm đau bằng nội khoa không có kết quả, hoặc khi có các biến chứng như giãn ống tụy, giãn đường mật, chèn ép tá tràng gây tắc ruột, chèn ép mạch mạc treo, nang giả tụy… Phương pháp mổ đang được áp dụng phổ biến hiện nay là phẫu thuật Frey và phẫu thuật Beger. Phẫu thuật Frey tiến hành cắt đầu tụy, mở ống tụy chính dọc thân và đuôi tụy, nối thân và đuôi tụy với quai hỗng tràng. Phẫu thuật Beger cắt đầu tụy bảo tồn tá tràng, cắt ngang thân tụy, nối tụy và nối ống mật chủ với quai hỗng tràng.
________________________________________
Bạn từng có vấn đề về sức khỏe như Huyết áp, tiểu đường, tim mạch, sỏi thận – sỏi mật, gút, viêm loét, thần kinh tọa, tai biến, ung thư …
Bạn từng mệt mỏi vì điều trị tại các Chuyên khoa- Bệnh viện lớn, Tốn rất nhiều tiền, dùng thuốc Đông – Tây Y nhưng kết quả vẫn không được như mong đợi.
Hãy một lần thử với dòng sản phẩm NONI JUICE của tập đoàn Quốc Tế TAHITIAN NONI INTERNATIONAL của Mỹ.
Bạn từng mệt mỏi vì điều trị tại các Chuyên khoa- Bệnh viện lớn, Tốn rất nhiều tiền, dùng thuốc Đông – Tây Y nhưng kết quả vẫn không được như mong đợi.
Hãy một lần thử với dòng sản phẩm NONI JUICE của tập đoàn Quốc Tế TAHITIAN NONI INTERNATIONAL của Mỹ.
